Znaczenie daty 11 listopada
Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej dzięki zawarciu rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918, pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. Dzień wcześniej przybył do Warszawy Józef Piłsudski. W tych dwóch dniach, 10 i 11 listopada 1918, naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął kraj. Jędrzej Moraczewski opisał to słowami[4]:
 |
Kalendarium
.jpg)
Afisz z okazji odzyskania niepodległości 1933 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).
- 5 listopada – wydanie przez władze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada gwarantującego powstanie marionetkowego Królestwa Polskiego
- 14 stycznia – rozpoczęcie działalności Tymczasowej Rady Stanu, oznaczające formalne zaistnienie Królestwa Polskiego
- 12 września – przejęcie obowiązków głowy państwa przez Radę Regencyjną
- 7 października – ogłoszenie niepodległości Polski przez Radę Regencyjną[5]
- 12 października – Rada Regencyjna przejęła od okupantów zwierzchność nad wojskiem[6]
- 19 października – powstanie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego
- 23 października – powołanie rządu Józefa Świeżyńskiego
- 28 października – posłowie polscy do parlamentu austriackiego powołali Polską Komisję Likwidacyjną dla Galicji i Śląska Cieszyńskiego, która przejąć miała władzę nad Galicją
- 30 października – Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego proklamowała przynależność państwową do Polski
- 31 października
- rozpoczęło się rozbrajanie garnizonów austriackich (m.in. Kraków, Cieszyn)
- komendant garnizonu krakowskiego gen. Bolesław Roja wezwał najstarszych rangą polskich oficerów, by przejmowali od Austriaków komendy w Galicji Zachodniej
- z funkcji dowódcy armii polskiej zrezygnował gen. Hans von Beseler
- 1 listopada
- oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) rozpoczęły rozbrajanie żołnierzy niemieckich i austriackich (m.in. w Radomiu)
- W Lublinie powstał Związek Harcerstwa Polskiego, scalając polskie organizacje skautowe z trzech zaborów
- 5 listopada – powstaje Rada Delegatów Robotniczych w Lublinie
- 6/7 listopada – w nocy w Lublinie powstaje Rząd Ignacego Daszyńskiego
- 10 listopada
- na dworzec główny w Warszawie w specjalnym pociągu z Berlina przybył Józef Piłsudski, zwolniony z więzienia w Magdeburgu. Został powitany przez regenta, księcia Zdzisława Lubomirskiego
- generał-gubernator Hans von Beseler formalnie przekazał władzę Radzie Regencyjnej
- 11 listopada
- przekazanie przez Radę Regencyjną zwierzchniej władzy nad wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu[7]
- po pertraktacjach Piłsudskiego z Centralną Radą Żołnierską wojska niemieckie zaczęły wycofywać się z Królestwa Polskiego. W ciągu 7 dni ewakuowano ok. 55 tys. żołnierzy niemieckich
- rozbrojenie w nocy niemieckiego garnizonu stacjonującego w Warszawie
- nadburmistrzem Poznania powołany zostaje Jarogniew Drwęski (poprzednik: Ernst Wilms)
- data wybrana w II Rzeczypospolitej jako pamiątka odzyskania faktycznej niepodległości przez Królestwo Polskie (formalnie niepodległość Królestwa została ogłoszona 7 października)
- 12 listopada
- Rada Regencyjna powierza Józefowi Piłsudskiemu misję utworzenia Rządu Narodowego[8]
- Józef Piłsudski zostaje Naczelnym Wodzem
- 13 listopada – Komitet Narodowy Polski w Paryżu zostaje uznany przez Francję za rząd de facto, dołączając tym samym do grona zwycięskiej Ententy[9]
- 14 listopada
- rozwiązanie się Rady Regencyjnej i przekazanie zwierzchnictwa nad państwem Józefowi Piłsudskiemu[10]
- Piłsudski mianuje Ignacego Daszyńskiego prezydentem gabinetu ministrów[11]
- 15 listopada – Zmiana nazwy państwa z „Królestwo Polskie” na „Republika Polska”. Monitor Polski nr 204 otrzymuje podtytuł „Dziennik Urzędowy Republiki Polskiej”[12]
- 16 listopada – Józef Piłsudski podpisuje depeszę notyfikującą powstanie niepodległego Państwa Polskiego[13]
- 17 listopada – po dymisji Daszyńskiego Józef Piłsudski mianuje premierem Jędrzeja Moraczewskiego
- 19 listopada
- koniec ewakuacji wojsk niemieckich z Republiki Polskiej
- nadanie z aparatu w Cytadeli Warszawskiej depeszy notyfikującej powstanie niepodległego Państwa Polskiego[9]
- 21 listopada – jako pierwszy Polskę uznał de facto rząd Republiki Niemieckiej za pośrednictwem swojego posła w Warszawie, Harrego Kesslera[14] ale nie na długo, polsko-niemieckie stosunki dyplomatyczne zerwano 15 grudnia
- 22 listopada – podpisanie dekretu o podstawach ustrojowych Republiki Polskiej, ogłoszonego 29 listopada
- 28 listopada – dekret o ordynacji wyborczej[15] i o zarządzeniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego[16]
- 29 listopada – Józef Piłsudski obejmuje urząd Naczelnika Państwa jako „Tymczasowy Naczelnik Państwa”[17]
- 27 grudnia – początek powstania wielkopolskiego w Prowincji Poznańskiej
Kalendarium lubelskie:
7 listopada 1918
W Lublinie lewica niepodległościowa i ludowcy powołują Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele.
9 listopada 1918
Na terenach okupowanych przez Niemców rozpoczyna się ich rozbrajanie.
10 listopada 1918
Józef Piłsudski wraca z Magdeburga.
W Wielkopolsce powstaje Naczelna Rada Ludowa.
11 listopada 1918
Rada Regencyjna oddaje Piłsudskiemu władzę nad tworzącym się wojskiem. Na froncie zachodnim podpisano zawieszenie broni.
14 listopada 1918
Rada Regencyjna przekazuje Józefowi Piłsudskiemu pełnię władzy cywilnej. Ten korzystając z nowych uprawnień - i opierając się na poparciu lewicy – tworzy rząd Jędrzeja Moraczewskiego (17 listopada).
16 listopada 1918
Do państw zachodnich wysłana zostaje oficjalna notyfikacja ogłaszająca powstanie Państwa Polskiego.
22 listopada 1918
Dekretem o władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, Józef Piłsudski nadaje sobie tytuł Tymczasowego Naczelnika Państwa oraz szereg uprawnień.
28 listopada 1918
Rozpisane zostały wybory do Sejmu Ustawodawczego.
grudzień 1918
Polska Komisja Likwidacyjna podporządkowuje się rządowi Jędrzeja Moraczewskiego.
27 grudnia 1918
W Wielkopolsce wybucha powstanie przeciwko władzy niemieckiej.
16 stycznia 1919
Powołany zostaje rząd Ignacego Paderewskiego popierany przez szerokie spektrum polskiej sceny politycznej. Rząd uznany zostaje również przez Komitet Narodowy Polski, a za nim przez państwa zachodnie. W opinii międzynarodowej Polska zaczyna istnieć.
Józef Piłsudski przemawia na otwarciu Sejmu Ustawodawczego w Warszawie, 10 lutego 1919 r. (ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, sygn. 1-A-771)
