Cmentarz- Lubartów

Cmentarz Parafialny w Lubartowie zlokalizowany przy

ul. Szaniawskiego , założony został w 1819 roku. 

Znajdują się na nim tysiące  pochowanych mieszkańców Lubartowa.

Cmentarz to także miejsce pochówku uczestników walk i powstań narodowych w XIX wieku.

 Burzliwe dzieje naszego narodu w XIX i XX wieku sprawiły, że cmentarz stal się miejscem ostatniego spoczynku dla uczestników polskich zrywów niepodległościowych- powstań, działań wojennych I i II wojny światowej oraz walki konspiracyjnej z czasów okupacji. Od kilku  lat w przeddzień narodowego Święta Niepodległości nawiedzamy te miejsca składając symboliczną wiązankę i zapalając światło naszej pamięci i wdzięczności za ich życie ofiarowane dla Ojczyzny.

Link do wyszukiwarki grobów
http://www.annalubartow.pl/wyszukiwarka-grobow/ 

wg Wykazu grobów i pomników..

Plan sektora wojennego cmentarza  z 1930 roku

Cmentarz w Lubartowie -historia mogił

Burzliwe dzieje naszego narodu w XIX i XX wieku sprawiły, że cmentarz stal się miejscem ostatniego spoczynku dla uczestników polskich zrywów niepodległościowych- powstań, działań wojennych I i II wojny światowej oraz walki konspiracyjnej z czasów okupacji. Od kilku  lat w przeddzień narodowego Święta Niepodległości nawiedzamy te miejsca składając symboliczną wiązankę i zapalając światło naszej pamięci i wdzięczności za ich życie ofiarowane dla Ojczyzny.

Historia mogił:


Sektor I

1. Pomnik z napisem Bohaterom poległym w walce o niepodległość w latach 1831 i 1863

Mogiła zawiera szczątki powstańców listopadowych walczących w korpusie gen. Wojciecha Chrzanowskiego z pułku strzelców mjr Falkowskiego poległych 9 maja 1831 w okolicach Lubartowa (Firlej) oraz 5 pułku ułanów płk Chmielewskiego poległych 10 maja1831 r. w czasie przeprawy przez rzekę Wieprz. W tym czasie trwał jeszcze opór w klasztorze O.O. Kapucynów bronionym przez kpt. Józefa Leśniowskiego . W wyniku tych walk niemal doszczętnie zniszczone zostało miasto Lubartów. ofiarą wielkiego pożaru stała się 7 osobowa rodzina Lisków. Przypomnę że 185 rocznicę tych wydarzeń obchodziliśmy w maju b.r. Dąb zasadzony na placu przy kościele o.o. Kapucynów ma być wiecznym symbolem naszej pamięci o tych ofiarach.

W grobie tym spoczywa tu również 5 konspiratorów poległych w walkach z oddziałami pułku wołogockiego mjr Tura pod Lubartowem 22/23 stycznia 1863 r. Miasto było jednym z kilkunastu w Królestwie w którym rozpoczęto działania powstania styczniowego. Tu miała nastąpić koncentracja oddziałów powstańczych. Mogiła to odnowiona została już po odzyskaniu niepodległości około 1931 r.

Sektor II

2. Pomnik Tu leżą prochy powstańców z 1863 r. z oddziałów Lewandowskiego i Bogdanowicza

Zbiorowa mogiła ziemna w której spoczęli nieznani z nazwiska powstańcy z okolic Lubartowa walczący w oddziałach Kazimierza Bogdanowicza i Walentego Lewandowskiego. Polegli w walkach powstania styczniowego na terenie woj. lubelskiego i zapewne zostali sprowadzeni przez rodziny i pogrzebani na cmentarzu lubartowskim. Mogiła odnowiona około 1931

Warto wspomnieć że w osobnych grobach spoczywają także weterani powstania :Józef Parol i Stanisław Fijałkowski.

Sektor XV

3.- 4 Pomnik Cześć i chwała bohaterom poległym w walce z okupantem niemieckim 1939 -1945

Zbiorowa mogiła ziemna. Spoczęli tu żołnierze z jednostek walczących w rejonie Lubartowa w okresie kampanii wrześniowej. Polegli lub zmarli w szpitalu na skutek odniesionych ran byli grzebani – decyzją nowej niemieckiej władzy – w jednym miejscu. Około polowy marca 1940 pochowano ich w XV kwaterze. Źródła podają kilkanaście nazwisk (nie licząc nieznanych ofiar) żołnierzy , wg innych źródeł mowa jest o ponad 150 osobach.

W kolejnych latach grzebano tu także kilku innych żołnierzy poległych trakcie okupacji. Jedną z ostatnich ofiar jest kpt Ryszard Suszczewski żołnierz 27 WDP AK który zginął w walkach pod Lubartowem 23 lipca 1944r.

Kwaterę obmurowano w 1942 r. Już po II wojnie światowej (w 1979 r. ) zbudowano jeden wspólny grobowiec wraz z pomnikiem. Dużo później (1991) w kwaterze tej – przed właściwym pomnikiem pogrzebano Romana Jeziora komendanta Obwodu lubartowskiego AK, oraz Kazimierza Kumińskiego żołnierza AK, organizatora i długoletniego prezesa lubartowskiego oddziału Światowego Związku Żołnierzy AK. Natomiast 17 maja 2009 r. w 60 rocznicę śmierci na skraju kwatery odsłonięto pomnik poświęcony kpt. Zdzisławowi Brońskiemu Uskokowi żołnierzowi AK – WiN dowódcy jednego z największych oddziałów partyzanckich na ziemi lubartowskiej. 

Sektor nr V

5. Kwatera wojenna z I wojny światowej z grobami nieznanych żołnierzy poległych w I wojnie światowej z napisem nieznany żołnierz cześć jego pamięci

Kwatera w obecnym kształcie jest częścią dawnego wojennego cmentarza, na którym spoczęli żołnierze I wojny światowej. Było tu ponad 60 mogił pojedynczych i zbiorowych, przypuszcza się ze spoczęło tu około 100 żołnierzy armii austro-węgierskiej różnych narodowości w tym również pochodzenia polskiego. Polegli w walkach w okolicach Lubartowa podczas odwrotu armii rosyjskiej, zmarli z ran lub chorób po nieudanym leczeniu w wojskowym szpitalu w Lubartowie w sierpniu 1915 r. W latach 20 XX wieku jej część istniejąca do dziś została uporządkowana, otoczona płotkiem. Druga część po przeciwnej stronie alei w późniejszym czasie (II wojna i lata powojenne została zlikwidowana. Kwaterę uporządkowano w latach 70 i 80 XX wieku.

SektorV 

6. Pomnik Poległym na polu chwały przy odpieraniu pod wodzą Józefa Piłsudskiego nawały bolszewickiej w 1920 r.

Mogiła zbiorowa żołnierzy polskich poległych w okolicach Lubartowa w trakcie walk w sierpniu 1920 r. Początkowo było tu 9 pojedynczych mogił, prawdopodobnie spoczęło tu również kilku mieszkańców Lubartowa wchodzących w skład powołanej przez wówczas burmistrza Straży Obywatelskiej. Pomnik uporządkowano w latach 30.

W.ŚLIWINA wspomina (Śliwina, Tracz – Ziemia Lubartowska, 1928) że pierwotnie wspólna mogiła znajduje się przy dworcu kolejowym oznaczona krzyżem.

SektorIV
7. Pomnik Legionistom poległym na terenie pow. lubartowskiego w 1915 r.

Pomnik usytuowany został w części dawnego cmentarza wojennego I wojny światowej w jego części w późniejszym czasie zlikwidowanej naprzeciwko właściwej kwatery wojennej . Pierwotnie złożono tu prochy ekshumowanych w 1934 r. a poległych w walkach 1915 r. w okolicach Kamionki i pogrzebanych początkowo w Kozłówce. a sprowadzonych do Lubartowa staraniem oddziału powiatowego Związku Legionistów w Lubartowie. W 1935 r. odbyła się z udziałem gen. Władysława Bortnowskiego uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika. W 1988 r. w 70 rocznicę odzyskania niepodległości po bokach dodano dwie dodatkowe tablice z nazwiskami kolejnych 7 osób które walczyły w Legionach a zmarły śmiercią naturalną wiele lat po I wojnie światowej. W 2015 r. pomnik Mogiły pod którymi złożono kwiaty i dodano tablicę z nazwiskami ekshumowanych osób (19 nazwisk i 3 NN).      dr Ewa Sędzimierz


W publikacji Lubartów i Ziemia Lubartowska 2003 -artykuł o cmentarzu.
S. Grzechnik : Cmentarz parafialny w Lubartowie. Krótki rys historyczny : Lubartów i Ziemia Lubartowska  2003, str. 110-117

> Artykuły z wydawnictwa : Lubartów i Ziemia Lubartowska, 2010, str. 155- 171 Longin Tokarski -  "Symboliczny"   pomnik legionistów na lubartowskim cmentarzu parafialnym.

1.Lubartów i Ziemia Lubartowska 2010, Longin Tokarski str. 155-169  pt. Symboliczny pomnik na Lubartowskim Cmentarzu Parafialnym.





2.Cmentarz Parafialny w Lubartowie : Lubartów i Ziemia Lubartowska 2003, str. 101-117 autor Sławomir Grzechnik.

 Lubartów i Ziemia Lubartowska 2003. Sławomir Grzechnik Cmentarz parafialny... str. 101-117

Obecny cmentarz parafialny jest trzecim z kolei katolickim cmentarzem w Lubartowie i powstał na przełomie XVIII i XIX wieku. Usytuowane go poza obrębem miasta na gruntach dworskich poza ulicą Kamionkowską. Reskrypt Komisji wojewódzkiej określa datę jego powołania na 19 listopada 1819 r. Powiększono go już w 1867 r. otaczając parkanem. W centralnej części usytuowano kaplicę cmentarną wzniesioną staraniem i za pieniądze parafian około roku 1848 pod wezwaniem św. Michała, Kaplica neogotycka z obrazem MB Bolesnej w ołtarzu głównym .

Lubartów i Ziemia Lubartowska 2013, Miejsca pamięci....., str.205-213